ترجمه‌ی مونا دانش‌پژوه
تصور اتاقی پر از پرندگان رنگارنگ می‌تواند بی‌نهایت فریبنده باشد. فرض کنید اطرافتان پر از رنگ‌های زیبای استوایی شده است و صدای گوش‌خراش خیابان جای خود را به آواز شاد و پرانرژی پرندگان داده است.
به سمت قفس پرندگان که بروید به احتمال زیاد با سلامی دوستانه، آوازی دلبرانه و یا نیم‌نگاهی کنجکاوانه از شما استقبال خواهد شد.
برای بسیاری از مردم همین برخورد فریبنده‌ی اولیه با باورهای عامیانه (پرندگان حیوانات خانگی راحتی‌اند که تمام‌وقت را در قفس می‌مانند و هم‌صحبتتان می‌شوند) به یک تصمیم سرنوشت‌ساز ختم می‌شود: گرفتن پرنده‌ی خانگی! این تصمیم اما آن‌قدرها هم که به‌نظر می‌رسد، آسان نیست. پرندگان فقط وقتی حیوانات خانگی فوق‌العاده‌ای خواهند بود که محیط مناسب برای نیازهای آنها در نظر گرفته شده باشد.
گونه‌های مختلف پرندگان، با شخصیت‌ها و نیازهای متفاوت، این شانس را به شما می‌دهند که در نهایت بتوانید پرنده دلخواهتان را بیابید. اما انتخاب درست به تحقیق فراوان نیاز دارد.
این مقاله، که با کمک مارک مورون مشاور حیوانات اهلی تنظیم شده است، اطلاعات اولیه‌ی مفیدی به کسانی که اولین‌بار است پرنده‌ای را به خانه می‌آورند، ارائه می‌دهد.
گونه‌های متفاوت پرندگان
مارک مورون دنیای بزرگ پرندگان خانگی را به دو دسته تقسیم می‌کند:
پرندگان همدم مانند طوطی یا هر پرنده‌ای از دسته‌ی طوطی‌ها؛ از مرغ عشق‌های کوچک و پاراکیت تا ماکائو بزرگ آمریکایی.
و مرغان قفسی یا پرندگان آوازخوان مثل قناری یا فنچ‌ها.
تفاوت این دو دسته بسیار بسیار بیشتر از شباهت‌های آنها است. و اینکه کدام دسته برای شما مناسب است، به نیازها و انتظارهای شما بستگی دارد.
دسته‌ی طوطی‌ها حتماً همدم‌های مناسبی خواهند بود. مورون عقیده دارد طوطی‌ها که در حیات‌وحش اغلب تک‌همسرند و به صورت ذاتی ارتباط عاطفی عمیقی با صاحب خود برقرار می‌کنند. این وفاداری و محبت به اندازه مراقبت‌های فیزیکی برای این گونه پرندگان مهم است. اغلب مردم طبیعت دوست‌داشتنی و مهربان این پرندگان را دلیل خوبی برای به سرپرستی گرفتنشان می‌دانند.
اکثر گونه‌های طوطی و قطعاً نه همه‌ی آنها می‌توانند صحبت کردن یاد بگیرند. و همه‌ی آنها عاشق بازی و همنشینی با صاحبانشان هستند. اما میزان معاشرتی بودن آنها به عوامل زیادی مانند شخصیت آنها و چگونگی محیط بزرگ شدنشان دارد.
خانواده‌ی طوطی‌ها به دو دسته‌ی خاص تقسیم می‌شود:
پرنده‌های اهلی شده‌ی کوچک مانند مرغ عشق صورتی و عروس هلندی
و غیراهلی‌هایی که در اسارت تکثیر و بزرگ شده‌اند. مانند طوطی دم‌بلند، طوطی آمازونی و طوطی خاکستری آفریقایی
برای کسانی که هیچ‌وقت پرنده‌ی خانگی نداشته‌اند یک پرنده‌ی کوچک اهلی بهترین گزینه است. از آنجایی که این پرندگان برای نسل‌ها در فضایی غیر محیط وحش تکثیر و پرورش داده شده‌اند، اندازه و شکل و رفتارشان تا حدود زیادی قابل پیش‌بینی است.
اما طوطی‌های غیراهلی بزرگ تنها برای ۲ یا ۳ نسل است که در محیط غیرطبیعی تکثیر می‌شوند و رفتار آنها هنوز تشابه زیادی به همنوعان وحشی‌شان در جنگل‌ها دارد. مورون هشدار می‌دهد هرچند این گونه بسیار باهوش، شیطان و اغلب بامحبت‌اند اما می‌توانند جیغ بکشند، گاز بگیرند و در مواقعی مخرب و مالکیت‌طلب باشند.
این مشکلات غیرقابل اجتناب توسط یک متخصص کاملاً قابل کنترل‌اند اما برای افراد بی‌تجربه عادی سروکله زدن با این مشکلات می‌تواند توان‌فرسا باشد.
مراقبت از حیوانات
اگر پرنده‌ای را به عنوان حیوان خانگی انتخاب می‌کنید، باید زمان زیادی را به آن اختصاص بدهید.
این پرندگان اغلب خود را عضوی از افراد خانواده حساب می‌کنند. آنها دوست دارند بازی‌های جدید یاد بگیرند، روی مبل در آغوش شما لم بدهند و اگر به آنها اجازه داده شود، حتی سر میز غذا حاضر شوند و از شما انتظار توجه و غذا دارند.
اکثر این پرنده‌ها دوست دارند هر روز زمان زیادی را بیرون قفس با شما بازی کنند و وقتی‌که شما در خانه نیستید نیاز به اسباب‌بازی‌های مختلف برای سرگرم بودن دارند. در واقع یک پرنده‌ی خانگی بسیار به یک بچه‌ی کوچک شبیه است.
اما زندگی با یک پرنده‌ی قفسی مانند فنچ و قناری (البته قناری یکی از گونه‌های فنچ است) در کل تجربه‌ای جداگانه و متفاوت است. این پرندگان تمایل زیادی به دوستی و دلبستگی به انسان‌ها ندارند و به‌ندرت قفسشان را ترک می‌کنند.
مانند طوطی اهلی شده، قناری و فنچ که نسل‌هاست در محیطی غیر از حیات‌وحش تکثیر شده‌اند و به دلیل جفت‌گیری‌های انتخابی پرورش‌دهندگان، از همنوعان آزادشلن در حیات وحش بزرگ‌تر و رنگارنگ‌ترند.
زیبایی بال و پر و آواز زیبای این پرنده آنها را به انتخابی محبوب برای حیوان خانگی تبدیل کرده است. مورون می‌گوید: اگر شما از آواز زیبای قناری لذت می‌برید، یک قناری نر (چون تنها قناری نر آواز می‌خواند) بگیرید و تنها در قفس بگذارید. قناری‌ها مانند هنرمندانی هستند که ترجیح می‌دهند در تنهایی و خلوت خود به خلق هنر بپردازند.
فنچ‌ها (به‌جز قناری)، مانند سهره رنگین‌کمانی یا سهره معاشرتی به صورت زوج یا گروهی نگه داشته می‌شوند.
داشتن این گونه پرنده بسیار خوشایند است و هرچند صدای بسیار بلندی ندارند، اما می‌توانند فضای خانه را پر از صدای شاد و پرانرژی چه‌چه‌شان کنند. فنچ‌ها از معاشرت با فنچ‌های دیگر لذت می‌برند و اگر محیط و شرایط موردنیازشان فراهم شود، لانه می‌سازنند و تخم می‌گذارند. فنچ‌ها و قناری‌ها در مقایسه با طوطی‌ها به رسیدگی کمتری نیاز دارند اما انتظار نداشته باشید بتوانید رابطه‌ی گرمی با آنها داشته باشید.
اگر فقط چون زمان و وقت لازم برای نگهداری از گربه و سگ را ندارید، به گرفتن طوطی فکر می‌کنید باید دوباره فکر کنید. چون یک طوطی به توجهی معادل یک توله‌سگ نیاز دارد.
قناری و فنچ شاید گزینه‌های بهتری باشند. البته نگهداری از آنها هم به‌خاطر رسیدگی مناسب، رژیم خاص، قفس تمیز و … زمان‌بر خواهد بود.
باید از خودتان بپرسید چقدر برای قبول مسئولیت و تعهد آماده‌اید. اگر امروز یک بچه طوطی بخرید، به احتمال زیاد ۲۰ سال بعد هنوز با او خواهید بود. بعضی از طوطی‌های درشت‌تر طول عمر بالایی دارند و طول عمر ۵۰ سال یا بالاتر اصلاً غیرعادی نیست. مرغ عشق و عروس هلندی، قناری و فنچ هم می‌توانند تا ۱۵ سال عمر کنند.
اگر تصمیم دارید برای کودک خود پرنده‌ی خانگی بگیرید، باید نکته‌های دیگری را هم در نظر داشته باشید.
مورون می‌گوید: کودکان به پرنده‌ای نیاز دارند که بتواند با آنها ارتباط شخصی برقرار کند. عروس هلندی و مرغ عشق گزینه.های خوبی هستند. چون عاشق نوازش شدن‌اند و واکنش خوبی به کودکی با رفتار ملایم نشان می‌دهند.
با یک پرنده‌ی جوان (ترجیحاً زیر ۱۰ هفته) شروع کنید تا کودک و پرنده بتوانند خیلی زود رابطه برقرار کنند.
قبل از خرید پرنده حتماً کودک را با خود به فروشگاه پرندگان ببرید. اگر پرنده آنجا روی انگشت کودکتان ننشیند، قطعاً در خانه هم نخواهد نشست. اما اگر ارتباط عاطفی شروع شود، آن وقت شما شاهد شروع رابطه‌ای پر احساس و معنی خواهید بود.
حدود ۲۰ سال پیش، من چند عروس هلندی را به کودکان ۶ ساله‌ای فروختم. در کمال شگفتی، آنها هنوز عروس هلندی‌هایشان را دارند و حالا که بزرگ شده‌اند، با کودکانشان به مغازه‌ی من می‌آیند. چون تجربه‌ی داشتن پرنده‌ی خانگی برای آنها تجربه‌ای بی‌نظیر بوده است.
بعد از اینکه توانستید تصمیم بگیرید چه نوع پرنده‌ای می‌خواهید هنوز کارهای زیادی هست که باید انجام دهید. به فروشگاه‌ها یا پرورش‌دهنده‌های حیوانات مراجعه کنید و از آنها اطلاعات دقیقی درباره نوع رفتار و شخصیت هر گونه پرنده بگیرید.
فروشگاه یا پرورش‌دهنده‌ی معروف محله‌تان را پیدا کنید. از کسانی که پرنده دارند، راهنمایی بخواهید. تنها از کسی پرنده بخرید که به شما تضمین بهداشت و سلامت کتبی ارائه دهد. شما می‌توانید درخواست کنید که پرنده‌ی موردنظرتان را برای معاینه‌های دوره‌ای به یک دامپزشک متخصص پرندگان ببرند و شرایط خرید را با توجه به یک مدرک پزشکی مطمئن تنظیم کنید.
برای اینکه مراحل انتقال پرنده به خانه‌تان به‌‌آرامی و بدون تنش طی شود، مطمئن شوید در خانه قفس مناسب و غذا در انتظار پرنده‌تان است.
از دامپزشک یا پرورش‌دهنده درباره‌ی روش نگهداری پرنده‌تان مشورت بخواهید و درباره‌ی گونه موردنظرتان مطالعه کافی داشته باشید.
